Het is de leukste avond van december, het overtreft Kerst maar ook zeker Oudejaarsavond. Ik heb het over Yalda, de Iraanse viering van de langste nacht van het jaar. Deze avond is een ode aan licht en saamhorigheid en werd op woensdagavond 20 december door Stichting Granate gevierd in Podium Mozaïek. Granate doet dit als de beste. Met hun viering wordt Yalda een soort Kerst Deluxe: omringd door vrienden, familie en vreemden krijg je een rijk avondprogramma voorgeschoteld vol verhalen over prinsessen, comic relief en betoverende muziek. Sommige acts hebben een Iraanse tint, maar lang niet alle. Het is een versmelting van verschillende culturen die zich in Nederland bevinden en wordt gekenmerkt door samenwerking van mensen met een Iraanse achtergrond en mensen zonder. Dit is hoe culturele uitwisseling hoort te zijn.

Granate viert al vijf jaar lang Yalda, naast haar andere evenementen met film, poëzie, muziek en dans. En zoals alle evenementen van Granate zit de avond vol met verrassingen. Na het warme welkom van moderator Naeeda Aurangzeb worden we meteen al verrast door een dame die de zaal in komt zweven met een lichtgevende hoepeljurk. Zweven! Het is Lotte Bovi, en terwijl zij zweeft en zingt vertelt Özkan Golpinar een verhaal over een prinses met de naam Yalda. In de zaal wordt al fluisterend gespeculeerd hoe Lotte zich voortbeweegt. De een denkt aan een mini-segway, de ander aan een skateboard. Aan het eind van de act laat ze zien dat het skeelers zijn die zich onder de hoepeljurk bevinden.

Na het zweven heet Nafiss Nia, artistiek leider van Stichting Granate en tevens de huisdichter, de mensen nog eens welkom. Ze draagt een paar gedichten van de Perzische dichter Hafez voor, iets wat standaard bij Yalda hoort. Hafez is minder bekend bij het Westerse publiek dan bijvoorbeeld Rumi of Omar Khayyam, maar in Iran is Hafez de meest geliefde dichter. Nafiss maakt er een interactief spel van: ze begint een strofe en Iraniërs uit de zaal maken het af. De Iraniërs kennen de gedichten goed en iedere strofe wordt wel door één of meerdere van hen afgemaakt. De interactie komt vaker terug op de avond, zoals we gewend zijn van Granate. Op een gegeven moment wordt een lampion doorgegeven waarbij de persoon die de lampion vast heeft een verhaal mag vertellen of een gedicht mag voordragen. Naast Nafiss en moderator Naeeda zijn er een aantal mensen in het publiek gedurfd genoeg om een verhaal te vertellen.

Terug naar de officiële dichters en verhalenvertellers. Shahzoda Nazarova draagt een stuk voor over jeugd, migratie en identiteit wat mooi wordt samengevat in de zin: ‘My future dream is the enemy of my present’. Ze vertelt dat er in Oezbekistan ook Yalda gevierd wordt door de Perzische bevolking. Helaas was dit in de Sovjet periode verboden en werd het jarenlang stiekem gevierd, waardoor het feest enigszins haar pracht en praal verloren heeft. Na Shahzoda komen er meer verhalen over prinsessen. Simon Hodges vertelt al dichtend een ontroerend verhaal over een prinses die moet trouwen met een edelman maar verliefd wordt op een jager. Raniya voert vlak voor de pauze de sluierdans van de beroemde spion en danseres Mata Hari op, honderd jaar na haar overlijden. Tussen de optredens door krijgt het publiek een aantal korte films te zien wat een fijne afwisseling vormt. We zien de charmante film ‘Best Wishes’ van Jeroen Houben, de grappige film ‘Hemelpoort’ van Chris de Krijger & Misha Dols en een film over film die ‘Voor Film’ heet die geestig en interessant is van Douwe Dijkstra.

We krijgen meer comic relief. De Iraans-Nederlandse cabaretier Farbod Moghaddam is scherp en ontzettend grappig, en vooral erg herkenbaar voor alle Iraniërs in de zaal met zijn grappen over de verwachtingen van Iraanse ouders. Die zijn namelijk erg hoog en hebben vaak iets met het studeren van medicijnen te maken. Het hoogtepunt van de avond is de muziek van Farid Sheek, Maya Fridman en Arezoo Rezvani. Ze vormen een indrukwekkend ensemble met een combinatie van allerlei Europese en Iraanse instrumenten: daf, piano, cello en de betoverende santur, een instrument met wel 84 snaren. Ze spelen Perzisch liederen maar ook een zelfgeschreven, hybride lied. Het is een perfecte combinatie. Een staande ovatie volgt en dat betekent tevens de afsluiting van het programma. Maar de avond is nog niet voorbij. Buiten de zaal geniet men na met een drankje, een dansje, en een euforisch gevoel.